دکتر گلی نقیبی* – ونکوور
همان‌طور که می‌دانید ویروس کرونا مانند بعضی از انواع ویروس‌ها (مثل آنفلوانزا) وقتی فرد سرفه یا عطسه می‌کند، از طریق قطرات گسترش می‌یابد. همچنین هنگامی که شخصی یک سطح آلوده مانند دستهٔ در را لمس کند، می‌تواند پخش شود.
این ویروس از طریق هوا هم منتقل می‌شود و افراد را مبتلا می‌کند. بنابراین معقول است که دهان و بینی پوشانده شوند.
سه نوع اصلی از ماسک‌ها برای این کار قابل استفاده‌اند:
یک نوع، ماسک جراحی استاندارد است – نوعی که توسط جراحان در حین عمل جراحی پوشیده می‌شود. این ماسک‌ها برای جلوگیری از استنشاق قطرات مایع طراحی شده‌اند و احتمال انتقال ویروس از شخصی به شخص دیگر را کاهش می‌دهد.
اما این ماسک‌ها محافظت کاملی در برابر ویروس‌های موجود در هوا ایجاد نمی‌کنند. چون به‌طور کامل بینی و دهان را نمی‌پوشانند و ذرات، به‌خصوص انواع بسیار ریز آن‌ها هنوز هم می‌توانند وارد سیستم تنفسی شوند. این ماسک‌ها همچنین قادر به پوشاندن چشم‌ها نیستند.
این ماسک‌ها، همچنان برای جلوگیری از پخش ویروس از بیماران و کسانی‌که ناقل و بی‌‌علامت‌اند، مؤثرند.
ماسکهای جراحی مرتب تعویض می‌شوند و طوری طراحی نشده‌اند که بیش از یک‌بار مورد استفاده قرار گیرند.
نوع دوم، N95 Respirator است که در بین تمامی ماسک‌ها بیشترین استفاده را دارد. ماسکهایN95 نوعی ماسک فیلتردار تنفسی محسوب می‌شوند که قادرند از ورود کوچک‌ترین ذرات هوا به داخل بینی و دهان جلوگیری کنند. ماسکهای N95 یک وسیلهٔ مهم پزشکی محسوب می‌شوند که توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده تأیید شده‌اند.
نوع سومِ ماسک‌ها، ماسکهای پارچه‌ای‌اند که اخیراً توسط ادارهٔ بهداشت کانادا توصیه شده‌اند. پوشیدن این ماسک‌ها از ابتلای شما جلوگیری نمی‌کند، ولی از پخش ویروس از فرد ناقل و بدون علامت در محیط جلوگیری می‌کند.
نوع دیگری از ماسک‌ها، ماسکهای KN95 می‌باشند که نزدیک‌ترین به ماسکهای N95 آمریکایی هستند، ولی در چین تولید می‌شوند.
در تاریخ ۲۴ مارس امسال، سازمان FDA آمریکا، استفادهٔ ماسکهای KN95 را برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا در بیمارستان‌ها و خطوط اول درمان، تأیید کرد.
تمامی این ماسک‌ها (به‌غیراز ماسکهای پارچه‌ای) در شرایط عادی، یک‌بارمصرف بوده و باید بعد از هر بار استفاده دور انداخته شوند، ولی در شرایط استثنائی امروز، با وجود کمبود محصولات محافظت‌کننده و سرعت بالای ابتلای این ویروس، گاهی ما مجبوریم این ماسک‌ها را چند بار استفاده کنیم.
ممکن است روش‌های بسیاری را در مورد ضدعفونی کردن ماسک‌ها بخوانید که منبع موثقی نداشته باشند و اگرچه ویروس کرونا را می‌کشند، کارایی ماسک شما را نیز کم می‌کنند یا از بین می‌برند.
در مورد ضدعفونی کردن ماسکهای جراحی، هیچ روش ثابت‌شده‌ای وجود ندارد و استفادهٔ دوباره از آن‌ها نیز توصیه نمی‌شود.
در اینجا به دو روش ضدعفونی در مورد ماسک‌هایی که توسط مطالعات دانشگاه استنفورد آمریکا تأیید شده، اشاره می‌کنم:
۱- روش اول، استفاده از فر‌های حرارتی، با ۷۵ درجهٔ سانتیگراد به‌مدت ۳۰ دقیقه است.
۲- روش ضدعفونی با بخار آب، وقتی که ماسک را در فاصلهٔ ۱۵ سانتیمتری سطح آب قرار می‌دهیم و می‌گذاریم بخار آب به‌مدت۱۰ دقیقه از همه‌جای ماسک رد شود.
در این مطالعه روش‌های ضدعفونی دیگر مثل غوطه‌ور کردن و تمیز کردن با الکل و مواد شوینده دیگر و همچنین استفاده از ماکرویو نیز بررسی شد و همهٔ این روش‌ها کارایی ماسک را بسیار کم کردند و توصیه نمی‌شوند.
روش دیگری که هرچند تحقیقاتی به‌طور مستقیم روی آن انجام نشده ولی در بعضی بیمارستان‌ها انجام می‌شود، این است که ماسک خود را بدون اینکه به بیرون آن دست بزنید، در یک پاکت کاغذی قرار دهید. روی پاکت تاریخ روز استفاده را بنویسید و آن را در جایی به‌مدت ۷ روز قرار دهید. طبق مطالعات انجام‌شده، ویروس روی ماسک بعد از ۷ روز زنده نمی‌ماند.
لازم به ذکر است، اگر ماسک خود را به‌مدت طولانی روی صورت داشته‌اید، علاوه بر ویروس، ماسک شما با بزاق و باکتری‌های دیگر نیز آلوده شده و گاه نگهداری آن در محیط گرم و مرطوب باعث رشد بیشتر آن باکتری‌ها و قارچ می‌شود. لذا توصیه می‌شود، پاکت حاوی ماسک را در محیط گرم و تاریک و مرطوب قرار ندهید و حتی‌المقدور بعد از ۷ روز، در فر یا با بخار آب ضدعفونی کنید.
بهتر است بدانیم که به‌گفتهٔ متخصصان بیماری‌های عفونی رعایت بهداشت دست و صورت بسیار مهم‌تر و پراهمیت‌تر از به‌کارگیری انواع ماسک است و پوشیدن ماسک‌ها به‌هیچ عنوان جایگزین شستن دست‌ها با آب و صابون و رعایت فاصلهٔ اجتماعی به اندازهٔ ۲ متر نمی‌شود.
با رعایت چند نکتهٔ بهداشتی ساده می‌توان خطر ابتلا به ویروس کرونا را کاهش داد. کافی است دستان خود را مرتب با صابون بشویید، دهان و بینی خود را هنگام عطسه یا سرفه بپوشانید، گوشت و تخم‌مرغ را کاملاً بپزید، از تماس با افرادی که علائمی شبیه آنفلوانزا دارند و همچنین از تماس محافظت‌نشده با حیوانات وحشی و اهلی خودداری کنید.
همچنین توجه داشته باشیم روش درست پوشیدن ماسک‌ها و انتخاب مناسب سایز و نوع ماسک و همچنین طریق مناسب دور انداختن آن، در حفظ سلامت شما و اطرافیان شما بسیار مهم است و بهتر است بدانیم انواع مختلفی از ماسکهای تقلبی یا ناکارآمد در بازار موجود است که ممکن است شما را در معرض خطر قرار دهد.
برای خرید ماسک به مراکز معتبر و داروخانه‌ها مراجعه کنید.
چگونه از خود در برابر ویروس کرونا محافظت کنیم؟
در حال حاضر، هیچ واکسنی برای محافظت از شما در برابر ویروس کرونای انسانی موجود نیست. ممکن است با انجام موارد زیر بتوانید خطر ابتلا به عفونت را کاهش دهید:
- دستان خود را حداقل به‌مدت ۲۰ ثانیه با صابون و آب بشویید
- از دست زدن به چشم، بینی یا دهان خودداری کنید
- از تماس نزدیک با افرادی که مریض‌اند، خودداری کنید
- هنگام سرفه یا عطسه دهان خود را با یک دستمال بپوشانید، سپس دستمال را درون سطل زباله بیاندازید
- اشیاء و سطوحی را که اغلب لمس می‌شود تمیز و ضدعفونی کنید
چگونه از دیگران در برابر ویروس کرونا محافظت کنیم؟
- اگر علائمی مانند سرماخوردگی دارید، با انجام موارد زیر می‌توانید از دیگران محافظت کنید
- در حالی‌که بیمارید، در خانه بمانید
- از تماس نزدیک با دیگران خودداری کنید
- هنگام سرفه یا عطسه، دهان و بینی خود را با یک دستمال بپوشانید، سپس دستمال را درون سطل زباله ریخته و دستان خود را بشویید
- اشیاء و سطوح را تمیز و ضدعفونی کنید
- در صورت تماس با فرد آلوده و یا برگشتن از هر گونه مسافرت، خود را به‌مدت ۱۴ روز قرنطینه کنید
*دکتر گلی نقیبی، دکترای داروسازی، مدیر و مالک داروخانهٔ فارمالایف در نورث ونکوور