گفت‌وگو با پروانه کاظمی، بانوی کوهنورد ایرانی و فاتح قلهٔ اورست،
به‌مناسبت حضور ایشان در جشنوارهٔ فیلم کوهستان ونکوور [۱]
سیما غفارزاده – ونکوور
پروانه کاظمی، کوهنورد ایرانی است که به‌صورت مستقل چندین قلهٔ هشت هزار متری جهان را فتح کرده است. او نخستین زن در جهان است که در طول یک فصل، صعودی موفقیت‌آمیز به دو قلهٔ اورست و لهوتسه داشته است. وی با صعود به این دو قله در مدت یک هفته، توانسته است رکورد جهانی را کسب کند. پروانه کاظمی نخستین زن کوهنورد ایرانی است که قله‌های موستاق آتا، ماناسلو، اما دابلام، لهوتسه و ماکالو را صعود کرده و نخستین زن ایرانی به‌شمار می‌رود که به‌طور مستقل اورست را صعود کرده است. او مهمان ویژهٔ ۲۱اُمین جشنوارهٔ فیلم کوهستان ونکوور است و در روز اختصاصی ایران در این جشنواره (دوشنبه، ۱۲ فوریه) سخنرانی خواهد داشت. به‌همین مناسبت گفت‌وگوی کوتاهی با ایشان داشتیم که توجه شما را به آن جلب می کنیم.
سلام خانم کاظمی، با سپاس از وقتی که در اختیار ما قرار دادید، لطفاً برای آن دسته از خوانندگانی که کمتر شما را می‌شناسند، خودتان را معرفی کنید. و از حرفه، تحصیلات و فعالیت‌های ورزشی‌تان برایمان بگویید.
پروانه کاظمی هستم، متولد سال ۱۳۴۹ در تهران، کارشناس ریاضی محض از دانشگاه صنعتی شریف و سابقهٔ بیش از ۲۰ سال تدریس ریاضی در مقطع دبیرستان. مربی، داور و بازیکن اسبق لیگ دسته اول بدمینتون کشور بوده‌ام و فعالیت در رشته کوهنوردی را از سال ۱۳۸۴ آغاز کردم. مربی کوه‌پیمایی و راهنمای کوهستان برای کوهنوردان داخلی و خارجی هستم.
کارنامهٔ صعودهایم:
۱- صعود انفرادی دماوند در زمستان، گردهٔ آلمان‌ها در دیواره علم کوه، دیوارهٔ بیستون و اکثر قلل مطرح ایران
۲- آغاز صعودهای برون مرزی از سال ۱۳۸۹ (۲۰۱۰)
۳- اولین صعود برون مرزی: موستاق آتای چین با ارتفاع ۷۵۴۶ متر، تابستان ۲۰۱۰، اولین زن ایرانی
۴- ماناسلو ۸۱۶۳ متر (هشتمین قلهٔ بلند دنیا)، در هیمالیای نپال، بهار ۲۰۱۱، اولین زن ایرانی
۵- آمادابلام ۶۸۵۶ متر در هیمالیای نپال، پاییز ۲۰۱۱، اولین زن ایرانی. انفرادی از ایران در مدت ۳ روز و با دست مجروح، به شیوهٔ آلپی (بدون هم هوایی)
۶- اورست ۸۸۴۸ متر (بام جهان) در هیمالیای نپال، بهار ۲۰۱۲. اولین زن مستقل ایرانی فاتح اورست و اولین صعودکنندهٔ سال ۲۰۱۲ در بین تمام کوهنوردان جهان
۷- لوتسه ۸۵۱۶ متر (چهارمین قلهٔ بلند دنیا) در هیمالیای نپال، بهار ۲۰۱۲، اولین زن ایرانی. رکورد اولین زن در جهان که اورست و لوتسه را در یک فصل و طی یک هفته صعود کرده است
۸- کانچن جونگا ۸۵۸۶ متر (سومین قلهٔ بلند دنیا) در هیمالیای نپال، بهار ۲۰۱۳. صعود تا ۸۲۰۰ متر به‌عنوان اولین زن ایرانی با سه بار تلاش روی قله از کمپ ۴
۹- دائولاگیری ۸۱۶۷ متر (هفتمین قلهٔ بلند دنیا) در هیمالیای نپال، بهار ۲۰۱۴. صعود تا ۷۲۵۰ متر به‌عنوان اولین زن ایرانی، صعود انفرادی از ایران. لغوشدن برنامه به‌علت شرایط جوی نامساعد
۱۰- صعود مون بلان بلندترین قلهٔ آلپ در کشورفرانسه، صعود Zugspitze بلندترین قلهٔ کشور آلمان، صعود Grossglockner بلندترین قلهٔ کشوراتریش، صعودهایی روی قلل ۴۰۰۰ متری در ایتالیا و سوئیس در پاییز ۲۰۱۴
۱۱- صعود ناتمام بر روی قلهٔ ماکالو به ارتفاع ۸۴۶۳ متر (پنجمین قلهٔ بلند جهان) در بهار ۲۰۱۵ که به‌علت وقوع زمین لرزهٔ مهیب نپال، تمام صعودها متوقف شد
۱۲- صعود قلهٔ کازبک ۵۰۴۷ متر، گرجستان در سال ۲۰۱۵
۱۳- صعود قلهٔ ماکالو به ارتفاع ۸۴۶۳ متر (پنجمین قلهٔ بلند جهان) در بهار ۲۰۱۶، اولین زن ایرانی
۱۴- صعود قلهٔ دائولاگیری به ارتفاع ۸۱۶۷ متر (هفتمین قلهٔ بلند جهان) در بهار ۲۰۱۷، اولین زن ایرانی
۱۵- صعودهایی در تاجیکستان تابستان ۲۰۱۷
شما با رتبهٔ ۲۰۰ وارد دانشگاه صنعتی شریف شدید، چرا رشتهٔ ریاضی را انتخاب کردید و آیا در حال حاضر شغلتان در راستای رشتهٔ تحصیلی‌تان است؟
به‌دلیل علاقه زیاد به ریاضیات محض این رشته را انتخاب کردم و بسیار از این انتخاب خوشحالم.
بیش از بیست سال تدریس ریاضی انجام داده‌ام، اما به‌دلیل محدودیت زمانی و ورزش حرفه‌ای، آن را کنار گذاشته‌ام و در حال حاضر تنها گاهی راهنمای کوهستان هستم.
شما در رشتهٔ بدمینتون هم فعالیت داشته‌اید. آیا در این ورزش هم به افتخاراتی رسیده‌اید؟
در ردهٔ سنی خودم جزو نفرات برتر بودم و در لیگ دسته اول کشور بازی می‌کردم. در ضمن مربی و داور بدمینتون هم بوده‌ام.
کوهنوردی را چطور شروع کردید و چه شد که آن را ادامه دادید؟
بر حسب اتفاق و برای رهایی از درگیری‌های عصبی که در رشتهٔ بدمینتون داشتیم، به‌صورت تفننی کوهنوردی را شروع کردم و به‌دلیل جذابیت کوهستان و آرامشی که به من می‌داد آن را ادامه دادم به‌طوری که ورزش قبلی یعنی بدمینتون را کاملاً رها کردم.
آیا تاکنون در حین کوهنوردی دچار مصدومیت جدی شده‌اید؟
تنها یک بار دچار شکستگی از ناحیهٔ سر شدم که آن هم به‌دلیل اشتباه شخصی بود.
آیا به‌خاطر جنسیت‌تان برای فعالیت در این رشتهٔ ورزشی محدودیتی داشته‌اید؟
بله، قطعاً و بسیار فراوان! فعالیت در رشتهٔ کوهنوردی، آن هم برای یک زن ایرانی از محدودیت‌ها و مشکلات خالی نیست اما زنان ایرانی با تمام این مشکلات، فعالیت‌های بسیار درخشانی در رشته‌های مختلف داشته‌اند.
شما در رشتهٔ کوهنوردی به افتخارات زیادی دست پیدا کرده‌اید. کدام‌یک برایتان بیش از بقیه ارزشمند است و چرا؟
بازخورد‌های مثبت بسیار زیادی از کوهنوردان ایرانی و حتی خارجی داشته‌ام و بر اساس آن می‌توانم بگویم که ایجاد انگیزه و خودباوری در نسل جوان و کمک به روشن نگه‌داشتن شعلهٔ این امید که «با وجود تمام مشکلات، ما هم می‌توانیم»، با ارزش‌ترین افتخار برای شخص من است. تمامی قله‌های جهان با کیفیت بسیار بالاتر صعود شده یا خواهند شد اما از نظر من، دستاورد این صعودها برای ساختن دنیایی بهتر، اهمیت زیادی دارد.
بهترین و بدترین خاطرهٔ ورزشی‌تان را برایمان بگویید.
بهترین خاطرهٔ ورزشی در تمامی صعودهایی بوده که با تمام مشکلات غیرمترقبه، به‌عنوان یک زن ایرانی مستقل و بدون حمایت خاص، موفق به صعود شده‌ام، مانند صعود امسال دائولاگیری که با وجود تمام حوادث عجیبی که در ارتفاع بالای ۷۰۰۰ متر رخ داد، موفق شدم به قله برسم یا صعود اورست که به‌دلیل شرایط خاص آن روز با دلهره‌های فراوان همراه بود یا صعود آمادابلام با دست بخیه‌خورده یا حتی صعود نیمه‌تمام کانچن جونگا که در ۸۲۰۰ متری وضعیت خطرناک بدنی‌ام را به‌خوبی تشخیص دادم و کاملاً منطقی تصمیم به برگشت گرفتم.
بدترین خاطره، مربوط به اولین صعود هشت هزاری من به ماناسلو و درگذشت یکی از دوستان عزیز ایرانی در آن برنامه است که این صعود را با حواشی و خاطرات تلخ بسیاری همراه کرد.
چطور با وجود حرفه و خانواده همچنان می‌توانید برای فعالیت ورزشی‌تان هم وقت داشته باشید؟ توازن بین این‌ها را چگونه برقرار می‌کنید؟
واقعیت این است که کار اصلی‌ام یعنی معلمی و تدریس ریاضی را به‌خاطر ورزش حرفه‌ای کنار گذاشتم و شغل فعلی‌ام بسیار محدود و پاره‌وقت است. با شرایط سفرهای طولانی و تمرینات زمان‌بر، امکان داشتن شغل ثابت برای ما وجود ندارد. در مورد خانواده، خوشبختانه خانواده‌ام با من همراه‌اند و کاملاً من را درک می‌کنند و مشکلی در این زمینه ندارم.
چه چیزی در کوهنوردی بیشتر از سایر ورزش‌ها شما را به خود جلب می‌کند؟
عناصر با ارزشی که در کوهستان پیدا کردم: آزادی، آرامش، زیبایی بی‌نظیر، حس پیوند با طبیعت، ساده‌تر دیدن زندگی و مرگ و پیدا کردن دوستان واقعی!
هزینهٔ سفرهای کوهنوردی‌تان چطور تأمین می‌شود؟ آیا اسپانسر دارید یا از طرف دولت به شما کمکی می‌شود؟
متأسفانه تاکنون هیچ‌گونه توجه و کمکی، چه مالی چه غیرمالی، از طرف دولت به من نشده است. تمام هزینه‌های برنامه‌ها را به‌صورت شخصی و با دشواری زیاد پرداخته‌ام. تنها سه کمپانی خارجی گاهی در تهیهٔ برخی از ملزومات کوهنوردی کمک‌هایی به من کرده‌اند، اما بار اصلی و عمدهٔ برنامه‌ها یعنی هزینهٔ ارزی و ریالی بر عهدهٔ خودم بوده است.
از جامعهٔ ایرانیان کانادا و به‌ویژه ورزشکاران ایرانی ساکن کانادا چقدر شناخت دارید؟
متأسفانه شناخت زیادی ندارم ولی امیدوارم در طی این سفر شانس آشنایی با این عزیزان را هر چه بیشتر داشته باشم.
آیا تاکنون در آمریکای شمالی هم کوهنوردی کرده‌اید؟ و اگر نه، آیا برنامه‌ای برای این کار دارید؟
نه، متأسفانه، تاکنون نه. بسیار مشتاقم که روزی شانس کوهنوردی و اجرای برنامه‌هایی در آمریکای شمالی را داشته باشم، اما به‌دلیل مشکلات مالی فعلی، در برنامهٔ صعودهای هیمالیایی، نمی‌دانم چه زمانی این آرزو تحقق یابد.
بریتیش کلمبیا و آلبرتا در همسایگی این استان دارای مناطق کوهستانی بسیاری است، آیا در مدت اقامت‌تان در اینجا برنامه‌ای برای کوهنوردی هم دارید؟
بله، امیدوارم به‌همراه دوستان کوهنورد در اینجا بتوانم حداکثر استفاده از زمان را داشته باشم و با وجود برنامهٔ فستیوال فیلم بتوانم کمی با کوهستان‌های شما آشنا شوم. قطعاً با لوازم کوهنوردی خواهم آمد!
چه توصیه‌ای برای دوستداران رشتهٔ کوهنوردی دارید؟
تنها توصیهٔ من رعایت ایمنی است. خوشبختانه کوهنوردی رشته‌ای‌ست که محدودیت خاصی ندارد و همه می‌توانند فراخور وضعیت بدنی‌شان با رعایت اصول ایمنی، سال‌های طولانی از کوهستان بهره ببرند.
هدف بعدی‌تان و برنامه‌تان برای آینده چیست؟
برنامهٔ صعودهای بسیار دیگری روی هشت هزارمتری‌ها خصوصاً در پاکستان در ذهن دارم که امیدوارم با این شرایط دشوار اقتصادی، بتوانم از رؤیا به واقعیت تبدیلشان کنم.
اگر صحبت دیگری با خوانندگان ما دارید، بفرمایید.
از توجه خوانندگان سپاسگزارم.
۱- برای اطلاعات بیشتر دربارهٔ روز مختص ایران در جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم کوهستان ونکوور اینجا کلیک کنید.