دکتر مهسا فرشچی – ونکوور
حتمأ تا به‌حال نام فلوراید را شنیده‌اید، اما شاید اطلاعات کاملی دربارهٔ فلوراید نداشته باشید. ما در این مقاله قصد داریم به‌زبانی ساده و خلاصه شما را با فلوراید و نقش آن در افزایش استحکام و پیشگیری از پوسیدگی دندان آشنا کنیم.
فلوراید یک ماده‌ٔ معدنی طبیعی است که به‌عنوان عامل بسیار مهمی در کنترل و پیشگیری از پوسیدگی دندان شناخته شده است.
عملکرد فلوراید بر روی دندان
- فلوراید با مقاوم‌کردن مینای دندان باعث پیشگیری از پوسیدگی دندان می‌شود.
- فلوراید می‌تواند باعث ترمیم و یا توقف پوسیدگی در دندان‌هایی شود که تشکیل پوسیدگی در آن‌ها در مرحلهٔ اولیه است.
- فلوراید تا حدی هم خاصیت ضدمیکروبی دارد.
روش‌های دریافت فلوراید
۱- آب آشامیدنی حاوی فلوراید
اگر فلوراید در غذا و نوشیدنی مصرف شود، وارد جریان خون می‌شود. گردش خون باعث می‌شود مقدار کمی از فلوراید وارد بافت نرم شده و باقیمانده آن در بزاق ترشح شود. حضور فلوراید در بزاق، اثر موضعی در مقاوم‌کردن مینای دندان و پیشگیری از پوسیدگی دارد.
۲- استفاده از مکمل‌های فلوراید
فلوراید به‌شکل قرص و قطره و تنها برای کودکانی که غلظت فلوراید آب آشامیدنی آن‌ها کمتر از حد مجاز است، با توجه به سن کودک و تحت نظر دندان‌پزشک، تجویز می‌شود.
۳- خمیردندان و دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید
استفاده از دهان‌شویه و خمیردندان‌های حاوی فلوراید راه دیگر تأمین فلوراید مورد نیاز جهت پیشگیری از پوسیدگی دندان‌هاست. شایع‌ترین روش استفاده از فلوراید موضعی، خمیردندان است. توصیه می‌شود از این خمیردندان‌ها تنها برای کودکان بالای ۳ سال استفاده شود، اما در صورت استفاده برای کودکان کوچک‌تر از ۳ سال، مقدار آن نباید از اندازهٔ یک دانهٔ برنج بیشتر باشد. مقدار مصرفی این خمیردندان‌ها در کودکان ۳ تا ۶ سال نیز به اندازهٔ یک دانهٔ نخود توصیه می‌شود.
استفاده از دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید در افرادی که ریسک ابتلا به پوسیدگی‌های پیش‌رونده و وسیع را دارند، توصیه می‌شود. مصرف این دهان‌شویه‌ها در کودکان زیر۶ سال، به‌علت عدم توانایی در کنترل رفلکس بلع، توصیه نمی‌شود. در نظر داشته باشید که بهترین زمان مصرف دهان‌شویه درست قبل از خواب است تا فلوراید مدت زمان بیشتری در تماس با دندان‌ها باقی بماند.
۴- فلورایدتراپی توسط دندان‌پزشک
در کودکان زیر ۶ سال که استفاده از خمیردندان و دهان‌شویهٔ حاوی فلوراید امکان‌پذیر نیست، فلوراید مورد نیاز برای پیشگیری از پوسیدگی توسط فلورایدتراپی در مطب دندان‌پزشکی تأمین می‌شود. دندان‌پزشک، محلول یا ژل فلوراید را بر اساس ریسک و شدت پوسیدگی به‌کار می‌برد. در افراد فاقد پوسیدگی و یا دارای پوسیدگی‌های خفیف، هر ۶ ماه یک‌بار انجام می‌شود و در پوسیدگی‌های متوسط و شدید، فواصل مصرف آن کمتر است. پس از فلورایدتراپی به مدت ۳۰ دقیقه، باید از خوردن و اشامیدن پرهیز کرد تا فلوراید مدت زمان کافی برای در تماس‌‌ماندن با دندان‌ها داشته باشد.
اعمال مربوط به بهداشت دهان از قبیل مسواک‌زدن با خمیردندان حاوی فلوراید، نخ دندان کشیدن و استفاده از دهان‌شویه بعد از خوردن غذا، می‌تواند خطر پوسیدگی دندان را کاهش دهد.