دکتر مهسا فرشچی – ونکوور
دندان عقل چیست؟
دندان‌های عقل سومین و آخرین دندان‌ها از مجموعه دندان‌های آسیاب‌اند که در حدود سن ۱۷ تا ۲۱ سالگی در دهان رشد می‌کنند و ظاهر می‌شوند. از آنجا که انسان‌ها با بالارفتن سن عاقل‌تر می‌شوند، این دندان کرسی هم «دندان عقل» نام گرفته است. این دندان‌ها اگر به‌طور مناسب رشد کنند، مانند دندان‌های دیگر عمل می‌کنند. اما معمولاً به‌علت عدم وجود فضای کافی در قسمت پشتی دهان، دندان‌های عقل به‌صورت نهفته، نیمه‌نهفته و یا زاویه‌دار در دهان قرارمی‌گیرند و این می‌تواند باعث ایجاد مشکلات متعددی بشود.
مشکلات دندان عقل
- عفونت لثه: دندان عقل نیمه‌روییده به‌علت تجمع مواد غذایی، محل مناسبی برای رشد باکتری‌ها است و در نتیجه باعث عفونت و التهاب لثه می‌شود.
- عفونت استخوان: اگر عفونت لثه درمان نشود، می‌تواند به التهاب مزمن و در نتیجه عفونت و تحلیل استخوان منجر بشود.
- صدمه به دندان مجاور: دندان نهفته با فشار بر ریشهٔ دندان مجاور، ممکن است باعث تحلیل ریشهٔ آن شود.
- ایجاد کیست: گاهی اوقات دورِ دندان‌های عقل نهفته کیست تشکیل می‌شود و این کیست‌ها می‌توانند به‌تدریج بزرگ و سبب تخریب و تضعیف استخوان و مشکلات بعدی شوند.
- پوسیدگی دندان مجاور: به‌طور کلی تمیزنگه‌داشتن و مسواک‌زدن قسمت پشتی دهان برای اکثر افراد کار مشکلی است. در نتیجه اگر تمام یا بخشی از دندان عقل درآمده باشد، به‌علت تجمع مواد غذائی در این ناحیه می‌تواند به‌راحتی دچار پوسیدگی شود و پوسیدگی نیز به‌سرعت به دندان آسیاب مجاور سرایت کند.
- درد: دندان عقل نهفته می‌تواند باعث ایجاد دردهایی با علت نامشخص بشود. این درد گاهی اوقات می‌تواند به نواحی سر و گردن مانند گوش و غدد لنفاوی گردن منتشر گردد.
- بوی بد دهان: باقی‌ماندن غذا در بین دندان‌های عقل و پوسیدگی آن‌ها از عواملی است که می‌تواند موجب بوی بد دهان شود.
زمان مناسب جهت خارج‌کردن دندان‌های عقل
از دندان‌پزشک خود بخواهید به‌طور مرتب پیشروی و رشد دندان‌های عقل شما را بررسی نماید. دندان عقلی که به‌طور کامل از لثه بیرون زده باشد، معمولاً به‌راحتی قابل کشیدن است. کشیدن دندان عقل در مواردی که به‌حالت نهفته و یا نیمه‌نهفته در استخوان فک قرار گرفته باشد، نیاز به جراحی دارد. کشیدن دندان عقل در سنین جوانی آسان‌تراست زیرا که ریشه‌های دندان به‌طور کامل تشکیل نشده است، استخوان فک تراکم کمتری دارد و همچنین در سنین پائین روند بهبود زخم و مدت زمان ترمیم آن کوتاه‌تر است.
در صورت حفظ دندان‌های عقل، به‌طور مرتب آن‌ها را مسواک، اطرافش را نخ دندان کنید و هر شش ماه دندان‌پزشک خود را جهت ارزیابی دندان‌های عقل و سلامت کلی دهان و دندان‌هایتان ملاقات کنید.