همان‌طور که در مقالهٔ قبلی مطرح شد، سن مراجعه برای معاینهٔ اولیه، سنِ هفت‌سالگی است. البته این بدان معنا نیست که درمان ارتودنسی هم لزوماً بایستی از این سن آغاز شود. هدف از معاینهٔ اولیه توسط متخصص ارتودنسی، عمدتاً تشخیص به‌موقع و پیشگیری از یک‌سری مشکلات دندانی یا اسکلتی فک و صورت است. به‌عنوان قاعده‌ای کلی بهترین زمان برای درمان ارتودنسی وقتی است که اکثر دندان‌های شیری بچه‌ها افتاده و دندان‌های دائمی درآمده باشند.
در موارد زیر درمانِ زودهنگام توسط متخصص ارتودنسی پیشنهاد می‌گردد:
Significant Overjet
جلوزدگی فک یا دندان‌های بالا، کوچک‌بودنِ فک پائین و یا ترکیبی از هر دو
Deepbite
میزان نرمال همپوشانی دندان‌های فک بالا و پائین ۲۰-۳۰ درصد می‌باشد. درصورت «دیپ‌بایت» میزان همپوشانی دندان‌های بالا و پائین تا ۱۰۰٪ هم می‌رسد. در این موارد معمولاً دندان‌های فک پائین باعث آزرده‌شدن لثهٔ دندان‌های فک بالا در ناحیهٔ سقف دهان می‌شوند. همچنین در بعضی از موارد باعث پریده‌گیِ لبهٔ دندان‌ها می‌شوند.
Openbite
زمانی که دندان‌های جلو و یا دندان‌های عقب شخص با هم فاصله دارند. در این حالت به‌علت عدم تماس دندان‌ها عمل جویدن و حتی صحبت‌کردن به‌خوبی انجام نمی‌گیرد.
Crossbite
حالتی که عرض فک بالا از فک پائین کوچک‌تر است و دندان‌های فک بالا داخل فک پائین قرار می‌گیرند.
Underbite
این حالت زمانی به‌وجود می‌آید که فک بالا کوچک‌تر از حد نرمال یا فک پائین بزرگ‌تر از حد نرمال باشد. در بعضی از موارد، ترکیبی از هر دو حالت وجود دارد. در صورت تشخیص و درمان به‌موقع در سنین پائین‌تر، امکان جراحی فک و صورت را در سنین بالاتر تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
Early Loss of Primary Teeth
ازدست‌دادن زودرس دندان‌های شیری؛ در این موارد می‌توان با استفاده از «فضانگهدارنده» به رویش صحیح دندان‌های دائمی کمک کرد.
Habits
عادت‌های دوران کودکی مانند مکیدن انگشت شست، جویدن ناخن، جویدن لب پائین و قراردادن زبان بین دندان‌ها از مواردی است که بایستی هر چه زودتر درمان شوند.