جعفر بروجردی – ونکوور
وقتی تاریخچه و دوران تحولِ ونکوور، شهری که در آن زندگی می‌کنیم، را ورق می‌زنیم، به رویدادهای جالب توجهی برمی‌خوریم که هر یک از آن‌ها در شکل‌دهی این شهر تأثیرگذار بوده‌اند. یکی از این دوران را باید در سی‌سال پیش در همین ایام جستجو کرد. «نمایشگاه بین‌المللی ونکوور در زمینهٔ حمل‌و‌نقل و ارتباطات – ۱۹۸۶» (1986 World Exposition on Transportation and Communication) یا به اختصار اکسپو ۸۶ (Expo 86).
سی‌سال پیش دنیا برپایی نمایشگاهی پنج ماه و نیمه در غرب کانادا را با موضوع حمل‌و‌نقل و ارتباطات،شاهد بود، درست زمانی که تحولات صنعتی و مدرنیزه‌شدنِ این حوزه شتاب گرفت. در اینکه هدف و برنامهٔ این تجمع چه بوده و چه کسانی در چه زمانی این برنامه را تدوین و چگونه پیاده و اجرا نمودند، جای بحث و بررسی فراوان است، ولی موضوعی که جالب توجه است، گرامیداشت سی‌امین سال برپایی و افتخار آن برای ونکووری‌ها در این روزهای سال ۲۰۱۶ می‌باشد.
از زمانی که به این شهر مهاجرت کرده‌ام، هرازگاهی که با ونکووری‌ها صحبت از این شهر و توسعه و تحولات آن بوده، همیشه به یک رویداد مهم اشاره کرده‌اند؛ اکسپو ۸۶ (Expo 86). امسال که سی‌امین سالگرد آن است و اطلاع‌رسانی زیادی در این زمینه انجام شد، برآن شدم خلاصه‌ای از این رویداد را برای هموطنان بازنشر نمایم تا هرچند کوتاه ولی آشنایی مختصری با این تحول بزرگ در ارتباط با این شهر ارائه شود.
اکسپو ۸۶ (Expo 86): وقتی که ونکوور برای جهان دلبری کرد!
در اواخر دهه ۱۹۷۰ تصمیم گرفته شد برای گرامیداشت صدمین سال ونکوور، نمایشگاهی با موضوع حمل‌و‌نقل (زمینی، دریایی و هوایی) در زمینی به مساحت ۷۰ هکتار در حاشیهٔ فالس کریک (False Creek)، جنوب داون‌تان ونکوور (محدودهٔ بلوار اکسپو و ساینس وُرلد فعلی) برپا گردد. دلیل انتخاب موضوع حمل‌و‌نقل نیز وسعت کانادا و نقش حیاتی حمل‌و‌نقل در ارتباطات آن زمان به‌خصوص حمل‌و‌نقل ریلی بود. قرار شد در محوطهٔ بزرگی که برای نمایشگاه در سواحل مختلف رود و پراکندگی وسیع فراهم می‌گردید، نقل‌و‌انتقال با استفاده از قطار هوایی، تاکسی‌های دریایی و تله‌کابین صورت پذیرد. از سال ۱۹۷۹ مقدمات کار آغاز شد و در سال ۸۱ با تأسیس تشکیلات اداری تحت مدیریت جیم پتیسون (Jim Pattison) رسماً وارد فاز احداث بناهای مورد نیاز کشورهای مختلف به‌عنوان پاویون، گردید.
پاره‌ای از آمار و اطلاعات در این رویداد بزرگ به این شرح است:
- لوگوی این اکسپو نشان از ۳ حلقهٔ ارتباطی و حمل‌و‌نقلِ دریایی، زمینی و هوایی‌ست.
- شعار اکسپو: «World in Motion – World in Touch»
- مرکز اصلی نمایشگاه، ساختمان کروی شکل (توپِ گُلف) ساینس وُرلد (Science World) فعلی بود.
- پاویون یا ساختمان نمایشگاه کشور میزبان (کانادا)، اختصاصاً در محلی که همچنان به همان نام می‌باشد (Canada Place) ساخته شد.
- از دیگر موارد باقی‌مانده از دوران نمایشگاه، استادیوم بی‌سی (BC Place) و خط ترن هوایی می‌باشد.
- حدود ۶۵ پاویون ساخته‌شده مجموع کل فضای نمایشگاهی را تشکیل داده بود.
- دوران برپایی نمایشگاه از دوم ماه مه ۱۹۸۶ تا ۱۳ اکتبر همان سال و در مجموع پنج ماه و نیم طول کشید.
- پیش‌بینی خوشبینانهٔ بازدیدکننده‌ها حدود ۱۳٫۷ میلیون نفر، و تعداد بازدیدکننده‌های واقعی ۲۲٬۱۱۱٬۵۷۸ نفر بود.
- از جالب‌ترین و پربیننده‌ترین مجموعه‌ها می‌توان به کشتی مک‌دونالد اشاره کرد که همچنان بصورت متروکه در ساحل رود باقی‌مانده است. همچنین می‌توان به تالار بزرگ رامسس دوم که نشان از تمدن کهن مصر و نیز دروازهٔ چین که بعدها به چایناتاون در خیابان پندر (Pender Street) منتقل گردید، اشاره کرد.
- ۵۴ کشور مختلف جهان، سه ایالت مجزا از ایالات متحده و ۹ استان و یک قلمروی کانادا، شرکت‌کنندگان در این نمایشگاه بودند.
- همچنین چندین شرکت و سازمان مستقل و غیردولتی مرتبط با حمل‌و‌نقل در این نمایشگاه شرکت کردند.
- تعداد زیادی از افراد سرشناس، دانشمند، سیاستمدار، هنرمند از کشورهای مختلف از این نمایشگاه بازدید کردند.
- تعداد زیادی کنسرت‌های مختلف توسط گروه‌های موسیقی مطرح در آن زمان برگزار گردید.
- افتتاح آن در روز جمعه دوم ماه مهٔ ۱۹۸۶ توسط پرنس چارلز، ولیعهد و همسر فقیدش پرنسس دایانا و نخست‌وزیر وقت کانادا انجام شد.
- برای بازدید کنندگان پاسپورت عکس‌دار به‌صورت موقت یا دائمی برای ورود به غرفه‌های (پاویون‌های) کشورهای مختلف صادر می‌شد و در صفحات پاسپورت نیز مهرهای ورود و خروج حک می‌گردید.
- جمع درآمد: ۴۹۱ میلیون دلار، هزینه‌ها: ۸۰۲ میلیون دلار، کسری: ۳۱۱ میلیون دلار و کمک اقتصادی به منطقه: سه میلیارد و هفتصد میلیون دلار.
- حدود ۹۴ میلیون دلار صرف خورد‌و‌خوراک در این ایام گشت که ۴٫۲ میلیون دلار آن فقط سهم هات‌داگ بود!
در دوران ساخت‌و‌ساز پیش از نمایشگاه اعلام شد که حدود ۱۰٬۰۰۰ شغل مرتبط ایجاد خواهد شد که سپس این رقم به ۸۰٬۰۰۰ شغل در دوران برگزاری بالغ گردید. بنا به اعلام شرکت متولی (با مدیریت جیم پتیسون) به حدود ۱۵٬۰۰۰ کارگر، به‌طور متوسط ساعتی ۴ دلار دستمزد پرداخت شده بود که این شامل حقوق مدیران نبود (حداقل دستمزد در آن زمان ساعتی ۳٫۶۵ دلار بود).
از این مقطع ونکوور چهرهٔ خود را نه‌تنها به جهان نشان داد، بلکه بسیاری از کانادایی‌هایی که به واسطهٔ بعد مسافت ونکوور را ندیده بودند، به زیارت این بهشت طبیعت نائل گشتند. از آن تاریخ به‌عنوان نقطهٔ عطفی در تاریخ مهاجرت به ونکوور یاد می‌شود، چون در سال‌های بعد این شهر هدفی شد برای دوران بازنشستگی سرمانشینان سایر نقاط کانادا، سرمایه‌داران هنگ‌کنگ در آستانهٔ پیوستن به چین در آغاز هزارهٔ جدید و نیز مأمنی برای سایر سرمایه‌دارانی که از تلاطمات منطقه‌ای بعد از فروپاشی شوروی و درگیری‌های اروپای شرقی راه نجات می‌جستند و صد البته سایر مهاجران که خود حدیثی مفصل است.
به‌قول ونکووری‌ها «اکسپو ۸۶ باعث شد شهر خواب‌آلود به شهری در کلاس جهانی تبدیل شود».
در حال حاضر در موزهٔ ونکوور و همچنین در ساینس وُرلد (Science World) عکس‌ها و ابزار و لوازم تبلیغی و مرتبط که در آن دوران مورد استفاده قرار می‌گرفته، به نمایش درآمده است. همچنین با دنبال کردن #expo86 در اینستاگرم، عکس‌های جالبی از ۳۰ سال پیش همشهری‌های خود خواهید یافت.
منابع: