رهبر مبارزه برای حق رأی زنان در کبک و نخستین زنی که به رهبری یک حزب سیاسی در کانادا رسید
ترجمه و تلخیص: زهرا آهن‌بر – ایران
ترز کسگرین (Thérèse Casgrain) در ۱۰ ژوئیهٔ ۱۸۹۶ در دهکده‌ای به‌نام سن ایرنه در نزدیکی شهر کبک‌سیتی در استان کبک کانادا به‌دنیا آمد. او از فعالان جنبش حقوق زنان، اصلاح‌طلب، سیاستمدار و عضو مجلس سنای کانادا بود. ترز مبارزات زنان برای به‌دست‌آوردن حق رأی در استان کبک را رهبری کرد و همچنین اولین زنی بود که به رهبری یک حزب سیاسی در کانادا منصوب شد. ترز خانواده‌ای ثروتمند داشت. مادرش بلانش مک‌دونالد و پدرش رادولف فورگت از کارآفرینان و اعضای محافظه‌کار پارلمان بودند. زمانی که ترز ۸ ساله بود، به مدرسهٔ شبانه‌روزی «دمز دو سکره کور» در نزدیکی مونترآل رفت. پس از فارغ‌التحصیلی، امید داشت تحصیلاتش را در دانشگاه ادامه بدهد، اما پدرش با این موضوع مخالف بود و ادامهٔ تحصیلات برای زنان را امری بی‌فایده می‌دانست. به‌عقیدهٔ پدر ترز، او باید فنون خانه‌داری را یاد می‌گرفت که مهارتی مناسب برای زنی در مقام و منزلت ترز بود. ترز برای اولین بار در ۱۷ سالگی به نامزدی شخصی درآمد، اما نامزدش حین خواب‌گردی از پنجره‌ای سقوط کرد و درگذشت. در سال ۱۹۱۶، ترز که ۲۰ سال داشت با پییِر فرانسوآ کسگرین، یک سیاستمدار آزادی‌خواه ثروتمند، ازدواج کرد و صاحب ۴ فرزند شد.
پدر ترز از سال ۱۹۰۴ نمایندهٔ منطقهٔ شارلوآ از حزب محافظه‌کار بود، اما پس از وقوع بحران خدمت سربازی اجباری، در سال ۱۹۱۷ او که مخالف اجباری‌‌بودن خدمت سربازی بود، تصمیم گرفت که از انتخابات دورهٔ بعدی کناره‌گیری کند. همسر ترز از حزب لیبرال (لوریه لیبرال) نامزد انتخابات شد که از مخالفان خدمت سربازی اجباری بودند. او توانست در این انتخابات پیروز شود. ترز همسرش را در افتتاحیه‌ٔ پارلمان در بهار ۱۹۱۸ در شهر اتاوا همراهی کرد. در این دوران بود که ترز از اهمیت حق رأی برای زنان آگاه شد. پیش از انتخابات فدرال سال ۱۹۱۷، زنان حق شرکت در انتخابات فدرال را نداشتند. در وقایع پس از انتخابات، دولت نخست‌وزیر رابرت بوردن لایحهٔ انتخابات دوران جنگ را تصویب کرده بود که بر اساس آن به همسران، بیوگان، مادران و خواهران سربازان مشغول خدمت فرای مرزهای کشور، حق شرکت در انتخابات را می‌داد. البته که این امر تلاش واضحی برای کسب آرا به‌نفع جنگ بود، اما برای جنبش حق رأی زنان در کانادا نقطهٔ عطفی به‌حساب می‌آمد. کمی بعد، دولت بوردن لایحهٔ حق رأی زنان را تصویب کرد که به تمامی زنان کانادایی ۲۱ سال به بالا از سال ۱۹۱۹ حق شرکت در انتخابات فدرال را اعطا کرد.
با وجود این تغییرات در سطح فدرال و توسعه‌ٔ جنبش حق رأی زنان در اکثر استان‌ها، زنان استان کبک همچنان حق شرکت در انتخابات استانی را نداشتند. مخالفت با تغییر این قانون بسیار شدید بود و روحانیون و اعضای برجستهٔ حزب محافظه‌کار از مخالفان سرشناس این امر بودند. ترز جنبش حق رأی زنان در کبک را به‌مدت ۲۰ سال رهبری کرد. روابط سیاسی ترز از طریق همسرش (که در نهایت سخنگوی مجلس عوام شد)، سرسختی، رهبری و توانایی الهام‌بخشی‌اش همگی به وی کمک کردند که بتواند به هدفش یعنی حق رأی زنان در کبک برسد.
ترز در سال ۱۹۲۱، کمیته‌ٔ حق رأی استانی را بنیان گذاشت و مبارزات سیاسی حق رأی زنان را آغاز کرد. نامه‌های بی‌شماری به افراد بانفوذ نوشت. سالانه به مرکز استان، شهر کبک، سفر می‌کرد و در رادیو دربارهٔ حقوق زنان مصاحبه می‌کرد. بین سال‌های ۱۹۲۸ تا ۱۹۴۲، ترز رهبر مجمع حقوق زنان بود. او برنامهٔ رادیویی خودش را به‌نام «فِمینا» در دههٔ ۱۹۳۰ به‌راه انداخت. سرانجام در ۱۹۳۸، موفق شد بررسی موضوع حق رأی زنان را در دستور کار حزب لیبرال کبک قرار دهد. حق رأی سرانجام در ۱۹۴۰ تصویب شد.
در اواخر ۱۹۴۱، شوهر ترز به‌عنوان قاضی دادگاه عالی کبک منصوب شد و در نتیجه سِمَت قبلی وی خالی شد. ترز تصمیم گرفت از جانب حزب لیبرال در انتخابات نمایندگان برای منطقهٔ شارلوآ-سگنه نامزد شود که سابقاً پدرش و همسرش از این ناحیه نمایندهٔ پارلمان شده بودند، اما حزب، او را نپذیرفت. در نتیجه به‌عنوان یک نامزد لیبرال مستقل در انتخابات نمایندگان فدرال شرکت کرد، اما به پیروزی دست نیافت. در سال ۱۹۴۵ موفق شد این قانون را به‌تصویب برساند که زنان کبک کمک‌هزینهٔ خانوار را به‌نام خود دریافت کند. پیش از آن، کمک‌هزینهٔ خانوار فقط به‌نام پدر خانواده صادر می‌شد.
پس از جنگ جهانی دوم، او حزب لیبرال را ترک کرد و به حزب سوسیال دموکرات فدراسیون مشترک‌المنافع (CCF) پیوست و در سال ۱۹۴۸ به‌عنوان یکی از معاونان ریاست فدرال این حزب برگزیده شد. بین سال‌های ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۷، او جناح کبک حزب را رهبری می‌کرد که حزب سوسیال دموکرات کبک نام داشت. بنابراین، ترز نخستین زنی بود که توانست رهبری یک حزب سیاسی در کانادا را به‌دست بیاورد. در دههٔ ۱۹۶۰، ترز به ریاست جناح کبک حزب دموکرات نوین منصوب شد که جایگزین حزب فدراسیون مشترک‌المنافع شده بود. او همچنین از جایگاه خود برای مخالفت با دولت موریس دوپلسی نیز استفاده کرد.
در دههٔ ۱۹۶۰ از مخالفان سلاح‌های هسته‌ای و فعالان حقوق مصرف‌کنندگان بود. در سال ۱۹۶۱، جناح کبک سازمان صلح‌طلب صدای زنان (VOW) را بنیان گذاشت و به‌مدت یک‌سال نیز به‌عنوان رئیس ملی این سازمان فعالیت کرد که تمرکز آن در حوزهٔ مخالفت با سلاح‌های هسته‌ای بود. همچنین ترز بنیان‌گذار چندین انجمن دیگر ازجمله «مجمع حقوق بشر ۱۹۷۸»، «مجمع حقوق و آزادی» و «فدراسیون زنان کبک» بود. ترز در ۱۹۶۸، دکترای افتخاری از دانشگاه مونترآل دریافت کرد. در اواخر دههٔ ۱۹۶۰، ترز به ریاست انجمن مصرف‌کنندگان کانادا در بخش کبک نائل شد. او جانشین فردی انگلیسی‌زبان به‌نام دیوید مک‌فارلن شد که مواضع بخش کبک این انجمن را غیرمنطقی می‌دانست و از زبان انگلیسی برای مکاتبات اداری انجمن استفاده می‌کرد. بسیاری از اعضای انجمن امیدوار بودند که ترز بتواند به‌عنوان رئیس جدید انجمن این مشکل را حل کند.
مری گرین لاجو، ایدو لا سن ژان، ترز فورگت کسگرین و مری کلر کرکلند
در سال ۱۹۷۰، نخست‌وزیر وقت، پییِر ترودو، ترز کسگرین را به عضویت مجلس سنای کانادا درآورد. ترز به‌عنوان سناتور مستقل به‌مدت ۹ ماه در این سمت خدمت کرد تا اینکه در ۷۵ سالگی به‌دلیل بازنشستگی اجباری از عضویت سنا خارج شد. ازجمله فعالیت‌های وی در دوران سناتوری، زیرِسؤال‌بردن سیاست نخست‌وزیر در رابطه با استفاده از مادهٔ آتش‌زای ناپالم و مواد ضدعفونی گیاهی ساخت کشور کانادا در جنگ ویتنام بود. ترز در ۱۹۷۲ زندگی‌نامهٔ خودش به‌نام «زنی در دنیای مردانه» را منتشر کرد. آخرین دههٔ زندگی‌اش را به حقوق زنان بومی اختصاص داد و در کارهای خیریه و حقوق مصرف‌کنندگان فعال بود. با وجود اینکه ترز خانوادهٔ ثروتمندی داشت، اما در اواخر عمر از لحاظ مالی به دخترانش وابسته بود.
ترز را می‌توان طرفدار سرسخت حکومت فدرالی دانست. در یکی از آخرین اقدامات سیاسی‌اش در ۸۳ سالگی، مداخله در همه‌پرسی ۱۹۸۰ حق حاکمیت کبک با رأی منفی بود. ترز ازجمله افرادی بود که از لیس پایت وزیر استانی وقت در امور زنان، انتقاد کردند زیرا پایت اعلام کرده بود زنانی که به این همه‌پرسی رأی مثبت ندهند، مسئول جلوگیری از پیشرفت‌اند. پایت مخالفان را به شخصیت «ایویت» تشبیه کرده بود که در کتاب‌های دبستان وجود داشت.
سرانجام ترز در ۳ نوامبر سال ۱۹۸۱، در منزل یکی از دخترانش در مونترآل درگذشت. او در گورستان «نوتردام دونژ» مونترآل به خاک سپرده شد. ترز کسگرین چندین نشان افتخار دریافت کرده است، ازجمله نشان افتخار کانادا در ۱۹۶۷، نشان افتخار لویولا از کالج لویولا یکی از مؤسسات بنیان‌گذار دانشگاه کنکوردیا، جایزهٔ فرماندار کل در یادبود پروندهٔ پارسونز دربارهٔ حق حضور زنان در مجلس سنا، دکترای افتخاری از دانشگاه‌های مونترآل، کنکوردیا و ویندزر. همچنین تصویر وی روی تمبرهای پستی سال ۱۹۸۵ به‌چاپ رسیده است. پس از مرگش نیز نشان افتخار مونترآل ۱۹۲۱-۱۹۲۲ را به‌دست آورد. در گردهمایی ملی کبک سال ۲۰۱۲، نخستین نخست‌وزیر زن کبک، پالین مروآ، از مجسمهٔ وی پرده‌برداری کرد.
منبع: ویکی‌پدیا