درگذشت بکتاش آبتین، واکنش‌های جهانی به آن و گزارش مراسم ونکوور

مسعود سخایی‌پور، LJI Reporter – ونکوور

ظهر روز شنبه، هجدهم دی ماه ۱۴۰۰ برابر با ۸ ژانویهٔ ۲۰۲۲ بکتاش آبتین، شاعر، فیلم‌ساز، و عضو برجستهٔ کانون نویسندگان ایران درگذشت. در بخشی از بیانهٔ کانون نویسندگان ایران که به‌‌همین مناسبت در همان روز ۱۸ دی‌ماه منتشر شد، آمده است: «بکتاش آبتین روز ۱۲ آذر ماه با علائم آشکار کرونا به بهداری زندان اوین مراجعه کرد و تا سه روز بعد از آن بدون دریافت هیچ درمانی در مسیر میان بهداری و بند سرگردان بود. در روز ۱۵ آذر وخامت حال آبتین به جایی رسید که زندانبانان او را شبانه و در بی‌خبری کامل به بیمارستان منتقل کردند. با آنکه دو روز بعد با پیگیری خانواده و همبندان آبتین سرانجام آشکار شد که او در بیمارستان طالقانی بستری است، اما مسئولان زندان و بیمارستان همچنان از دادن هرگونه آگاهی دربارهٔ بیماری آبتین امتناع می‌کردند. آبتین به تخت بیمارستان زنجیر شده بود؛ بدون ملاقات و بی‌هیچ خبری از بیرون. بدین‌گونه، ده روز حیاتی ابتدای بیماری در زندان و در بیمارستان طرف قرارداد زندان زیر فشار نیروهای امنیتی عامدانه تلف شد. روز ۲۲ آذر ماه، بدن نیمه‌جان آبتین به بیمارستان دیگری منتقل شد و روند درمان در شرایطی وخیم آغاز شد. بیماری، عوارض آن و فشار روانی ده روز نخست، ذره‌ذره جسم آبتین را تحلیل برد. روز ۱۱ دی ماه، پزشکان به‌ناچار او را به خواب مصنوعی فرو بردند تا شاید بتوانند او را از مرگ تدریجی تحمیل‌شده نجات دهند. ظهر ۱۸ دی‌ماه، قلب پرشور بکتاش آبتین ایستاد و برگ سیاه دیگری به جنایت‌های جمهوری اسلامی افزوده شد.

بکتاش آبتین شاعری آزادی‌خواه و آزاداندیش بود که عمر کوتاه و پُربار خود را دست‌مایهٔ شورانگیزترین سروده‌های خود کرد؛ از رنج و شادمانی مردم نوشت و سرود آزادی را با همهٔ وجود خویش زیست و جانِ گران‌قدر خود را فدای آزادی و آرمان‌های آزادی‌خواهانهٔ کانون نویسندگان ایران کرد. او فیلمسازی شجاع و خلاق و مستقل بود که بی‌هراس از دیو مخوف سانسور زوایای زندگی انسان ایرانی را به‌تصویر کشید و صدها تصویر، ایده، و شعر ناسروده را با خود به آغوش خاک برد.

دریغا سرکوب‌گران ظلمت‌خو که این هنرمند مردمی و آزادی‌خواه را در اوج خلاقیت و بالندگی، در روز روشن از مردم و جامعهٔ ادبی و هنری ایران ربودند، به زندان‌اش افکندند و عامدانه با اخلال در روند درمانش، چراغ پُرفروغِ جان عاشق و شیدای او را در برابر طوفان بی‌داد نهادند و خاموش کردند.

کانون نویسندگان ایران چنان‌که پیش از این بارها اعلام کرده است، حاکمیت جمهوری اسلامی و دستگاه قضایی و امنیتی آن را عامل و مسئول فاجعهٔ مرگ و بلکه قتل تبهکارانهٔ بکتاش آبتین می‌داند و صدای دادخواهی خود را به گوش جهانیان می‌رساند و از همهٔ آزادی‌خواهان، نهادهای مستقل همسو و مدافعان حقوق بشر می‌خواهد چشم بر این جنایت نبندند و فریاد اعتراض خود را رساتر کنند.»

انجمن جهانی قلم (پن) نیز با انتشار بیانیه‌ای مسئولیت مرگ بکتاش آبتین، شاعر، فیلمساز و عضو کانون نویسندگان ایران را متوجه حکومت ایران دانست. در بخشی از بیانیهٔ این انجمن آمده است: «انجمن جهانی قلم (پن) خواهان تحقیق دربارهٔ مرگ دردناک بکتاش آبتین است و در مورد خطری که جان رضا خندان را تهدید می‌کند هشدار می‌دهد.

انجمن جهانی قلم (پن) سوگوار مرگ بکتاش آبتین، نویسنده، شاعر، و فیلمساز برجسته، است که روز شنبه ۸ ژانویهٔ ۲۰۲۲ در نبرد با کووید-۱۹ در بیمارستانی در تهران جان باخت. انجمن جهانی قلم مسئولیت کامل مرگ آبتین را متوجه حکومت ایران می‌داند و خواهان تحقیق فوری دربارهٔ سهل‌انگاری در مراقبت‌های درمانی است که به مرگ او انجامید.»

در ونکوور هم روز یکشنبه، ۱۶ ژانویهٔ ۲۰۲۲، به‌دعوت «کانون نویسندگان ایران در تبعید» و «انجمن قلم ایران در تبعید» تجمعی اعتراضی در مقابل آرت گالری در داون‌تاون ونکوور با حضور تنی چند از اهل قلم و فعالان سیاسی و اجتماعی برگزار شد که طی آن شرکت‌کنندگان یاد بکتاش آبتین را گرامی داشتند و سهل‌انگاری غیرقابل‌پذیرش را که منجر به مرگ او شد، محکوم کردند. 

در این مراسم ابتدا مجید میرزایی، شاعر ساکن ونکوور و عضو هیئت دبیران انجمن قلم در تبعید، طی سخنانی مسئولیت مرگ بکتاش آبتین را متوجه جمهوری اسلامی ایران دانست و با اشاره به قتل سعید سلطانپور که در شب عروسی‌اش دستگیر شده بود، قتل حسین اقدامی در زندان، و بعدها قتل‌های زنجیره‌ای که ادامهٔ همان روند بود، و بسیاری موارد مشابه دیگر… ، گفت که علی‌رغم برنامهٔ جمهوری اسلامی برای ایجاد جامعه‌ای یک‌صدایی، تاریخ نشان داده است که ترس، سرکوب و شکنجه هرگز قادر نخواهد شد که صدای آزاداندیشان را خفه کند. 

پس از آن مجید میرزایی ضمن اعلام این موضوع که به‌دلیل محدودیت‌های کرونا و تلاش برای کوتاه‌کردن زمان برنامه، از خواندن بیانیهٔ اول کانون نویسندگان ایران که در مراسم خاکسپاری بکتاش آبتین خوانده شده بود، صرف‌نظر می‌شود، از محبوبه مجتهد، زندانی سیاسی سابق ساکن ونکوور، دعوت کرد تا بیانیهٔ جدیدتر هیئت دبیران کانون نویسندگان ایران را در پاسخ به سازمان زندان‌ها که در روز ۱۶ ژانویه منتشر شده بود، بخواند. 

پس از آن، مجید میرزایی از علی نگهبان، نویسنده و مترجم ساکن ونکوور، دعوت کرد تا بیانیهٔ انجمن جهانی قلم (پن) را که بخواند. علی نگهبان ابتدا شعری از خود با عنوان «آشویتس اوین و خاوران»‌ را خواند و سپس بیانیهٔ انجمن جهانی قلم در سوگ بکتاش آبتین را به‌زبان انگلیسی برای شرکت‌کنندگان در این مراسم خواند.  

در پایان، مجید میرزایی ضمن اشارهٔ‌ مجدد به محدودیت‌های کرونا، سرمای هوا و نیز تجمعات اعتراضی دیگری که هم‌زمان در مقابل آرت گالری در حال اجرا بود، از دیگر افرادی که تمایل داشتند در این مراسم سخنرانی کنند، پوزش خواست و افزود که مایل است در میان این‌همه خبرهای ناخوش، خبر خوشی را به همه بدهد و آن اینکه یاران بکتاش آبتین تصمیم گرفته‌اند که بنیادی به‌نام «بنیاد بکتاش آبتین» تأسیس نمایند که هدف آن ترویج فرهنگ و اندیشه و ایستادن روی اصول منشور کانون نویسندگان ایران، یعنی آزادی بی‌قید و شرط و بی‌هیچ حد و حصر و استثنای اندیشه و بیان است. در انتهای مراسم، مجید میرزایی از شرکت‌کنندگان دعوت کرد به قطعاتی از شعرهای بکتاش آبتین و احمد شاملو، شاعر بنام ایرانی، گوش فرا دهند.

ارسال دیدگاه