شهرام همراز – ونکوور
بله؛ هر دم از این باغ بری می‌رسد. از اواسط ماه ژوئیه (جولای)، بهرهٔ بانکی از نیم درصد به هفتاد و پنج صدم درصد رسید. ناگفته پیداست که این تغییر به خودیِ خود تغییری بزرگ و تعیین‌کننده نیست، اما نکتهٔ مهم در چشم‌انداز (احتمال) افزایش آن تا دو درصد در یک سال آینده است. اما این افزایش چه تاثیری بر قیمت‌ها خواهد داشت؟ در نگاهی سطحی مسلماً قدرت خرید کم شده و تقاضا کاهش خواهد یافت و به تبع آن اندکی کاهش قیمت. اما اقتصاد موضوعی پیچیده است، آن‌قدر پیچیده که حتی بین پرمعلومات‌ترین اساتید اقتصاد هم اختلاف نظر وجود دارد، آن هم نه اختلافی جزئی که در برخی موارد در حد اختلاف شب و روز. یک نمونهٔ آن موضوع همیشه داغِ کاهش شدید یا جزئی قیمت مسکن در چندین سال گذشته در ونکوور است. بگذارید پیش‌بینی ایشان را در کنار آماری که اظهر من الشّمس است ببینیم و نتیجه بگیریم که «چنان نشد (نماند)»، بگذریم که «چنین نیز نخواهد ماند». از جمله دلایل این پیش‌بینی اشتباه، کم‌توجهی به این واقعیت است که به‌دلیل خوب بودن شرایط اقتصادی مردم، دولت نرخ وام را افزایش داده است. پس مردمی که پولدارترند می‌خرند و کمتر به اندک افزایش نرخ بهره حساس‌اند. یک نمونه همین داون‌تاون ونکوور خودمان. در چند ماه گذشته آنچه دیدیم افزایش تقریباً دو درصدی قیمت در هر ماه، نه هر سال! نسبت به ماه قبل بوده است. این‌ها را نگفتم که شما را به خرید تشویق کنم، چون این بلبشو آن‌قدر خاک به پا کرده که چشم چشم را نمی‌بیند. وقتی نوبل‌گرفتگان اقتصاد در تشخیص سره از ناسره معذورند، این بندهٔ دو روز مطلب‌خواندهٔ در مکتب اقتصاد ابتدایی، نام گرفتهٔ کجایم. جواب همهٔ این‌ها در یک شعر خلاصه شده:
همه‌چیز همگان دانند / همگان هنوز ز مادر متولد نشدند
بله پس به‌دلیل همین کمبود، نبودِ همگانی که همه‌چیز می‌دانند، باید به استنباط شخصی خودمان تکیه کنیم. برداشت نگارنده این است: اگر به‌دنبال خرید اولین خانهٔ خود هستید، شاید بهتر باشد بخرید چون به هر جهت یا باید کرایهٔ خانه را هر ماه مظلومانه دو دستی تقدیم صاحبخانهٔ خوش‌اقبال کرد یا در جرگهٔ آنانی قرار گرفت که به اندازهٔ توان خود وامی گرفته‌اند و در منزل خود آقایی می‌کنند. لطفاً روی عبارت «توان خودتان» تأکید کنید و وامی غیرقانونی نگیرید، از جمله وامی که از طریق شغلی صوری و با کلاه‌برداری به قیمتی گرفته شده باشد. به‌قول معروف در این بازار خود را به آب و آتش نزنید و شاید به‌قول سعدی بهتر باشد که غم نانی داشته باشیم تا تشویش جهانی و به‌زبانی ساده‌تر گرفتن وامی غیرقانونی همیشه تشویش «به دام افتادی ملخک» را خواهد داشت.
در تشخیص متخصص وام مسکن و مشاور املاک نیز دقت کنید. مشاوری انتخاب کنید که وضعیت فعلی شما را به‌خوبی و منصفانه حلاجی کند و تا حد امکان مشورتی منصفانه بدهد که گفته‌اند: «مرا عهدی است با جانان که تا جان در بدن دارم / هواداران کویش را چو جان خویشتن دارم» البته کم‌اند یا کم فروغ‌اند، ولی هستند. داشتن اطلاعات مفید جانبی نیز معیار دیگری است تا مشاور املاک خوب را انتخاب کنیم. اگر مشاور شما تجربه و شناخت مناسبی از بازسازی و تعمیرات و مخارج احتمالی منزلی که می‌خرید داشته باشد، مسلماً ارجح است.
