امیر باجه‌کیان
احزاب کانادایى به‌طور سنتى هر دو سال یک‌بار کنگرهٔ حزبى برگزار می‌کنند. این کنگره‌ها محل بحث در مورد سیاست‌ها و جهت‌گیری‌هاى حزبى است. اما کادر سازمانى حزب نیز در همین کنگره انتخاب می‌شود. البته در مورد نیودموکرات‌ها قانون دیگری هم وجود دارد. بر طبق اساسنامهٔ حزب دموکراتیک نوین، رهبر حزب در هر کنگره در معرض رأى اعضا قرار می‌گیرد و چنانچه نصف به اضافهٔ یکِ شرکت کنندگان رأى به بازنگرى در رهبرى حزب بدهند، رهبر از مقام خود کنار می‌رود و باید طى مدت یک سال کنگرهٔ حزبى براى انتخاب رهبر جدید برگزار شود.
کنگرهٔ حزب امسال در شهر ادمونتون، پایتخت آلبرتا برگزار شد. با توجه به استقرار دولت نیودموکرات در استان آلبرتا، اهمیت برگزارى کنگره دوچندان بود.
اما تنها دلیل اهمیت کنگرهٔ امسال در مکان برگزارى آن نبود، بلکه شکست سنگین ان‌دى‌پى در انتخابات، بررسى کارزار انتخاباتى حزب، مانیفست لیپ (Leap Manifesto) و از همه مهم‌تر رأى‌گیرى در مورد ادامهٔ رهبرى تام مولکر به این کنگره فضاى پر جنب و جوشى بخشیده بود.
در ماه‌هاى منتهى به برگزارى کنگره، کارشناسان حداکثر حضور ٨٠٠ نماینده از سراسر کانادا را پیش‌بینى می‌کردند، اما در روز آغاز کنگره، میزان ثبت‌نام به ١٬٨٠٠ عضو رسید.
لازم به ذکر است که هر عضو حزب می‌تواند با پرداخت مبلغ ثبت نام عادى به نمایندگى از حوزهٔ انتخابیهٔ محل سکونت خود در کنگره شرکت کند. اما انجمن‌هاى حزبى هر حوزهٔ انتخابیه سهمیهٔ ویژه‌اى نیز براى اعضاى فعال خود دارند که به وسیلهٔ رأى‌گیرى از اعضاى ساکن در آن حوزهٔ انتخابیه در یک جلسهٔ عمومى براى اعضا انتخاب می‌شوند. به جز این، هر نمایندهٔ پارلمان هم می‌تواند سهمیهٔ خاص خود را داشته باشد و آن را به اعضا اختصاص دهد. به غیر از انجمن‌هاى حزبى هر حوزه و نمایندگان پارلمان، اتحادیه‌هاى کارگرى، زنان و دگرباشان جنسى نیز سهمیهٔ خاص خود را دارند. همچنین براى افراد کم‌بضاعت نیز کمک‌های مالی وجود دارد.
در مدت کنگره، پنل‌ها و سخنرانی‌های مختلفی در صحن اصلی کنگره برگزار شد. حسن یوسف، رئیس کنگرهٔ کارگران کانادا، جان اشورث (Jon Ashworth) نمایندهٔ حزب کارگر در پارلمان بریتانیا، ریچل ناتلی (Rachel Notley) نخست‌وزیر نیودموکرات استان آلبرتا، استیفن لوئیس رهبر سابق نیودموکرات‌های اونتاریو و سفیر سابق کانادا در سازمان ملل متحد و نهایتاً تام مولکر که پیش از رأی‌گیری در مورد عملکرد خود سخنرانی کرد.
مرور بر انتخابات
در این جلسه که آخرین برنامهٔ روز نخست کنگره بود، هیئتی به ریاست پال دووار (Paul Dewar) نمایندهٔ سابق از حوزهٔ اتاوا سنتر در پارلمان، گزارش خود را به اعضا ارائه کرد. هر کدام از اعضای این هیئت به بخش‌‌هایی از عملکرد انتخاباتی ان دی‌پی در انتخابات پرداختند. از جملهٔ نکات جالب توجه این گزارش، عملکرد حزب در ارتباط با جوامع مهاجر بود. اعضا و مدیران حزب در این گزارش به اهمیت استخدام و کارمندان از اقوام و جوامع مختلف مهاجران اشاره کردند.
در پایان گزارش به اعضا وقت داده شد که در مورد گزارش نظرات خود را بیان کنند.
قطعنامه‌ها
انجمن‌های حزبی منطقه‌ای و کارگری و نمایندگان، قطعنامه‌های پیشنهادی خود را پیش از برگزاری کنگره به حزب می‌فرستند تا در زمان کنگره اعضای حزب در مورد حمایت یا عدم حمایت از آن‌ها تصمیم بگیرند.
در کنگرهٔ امسال قطعنامه‌های پیشنهادی به شش موضوع تقسیم شده بودند و قطعنامه‌های مربوط به هر کدام از این موضوعات در یکی از جلسات عمومی بررسی شدند.
شاید بتوان گفت مهم‌ترین قطعنامهٔ امسال در مورد مانیفست لیپ (Leap Manifesto) بود. این قطعنامه به انجمن‌های حزبی منطقه‌ای مأموریت می‌داد تا در مدت دو سال این مانیفست را در منطقهٔ خود به بحث بگذارند و نتیجه را به حزب گزارش دهند. مانیفست لیپ برنامه‌ای است برای گذار از اقتصاد مبتنی بر منابع معدنی و سوخت‌های فسیلی به انرژی‌های پاک با رعایت حقوق اقوام اولیهٔ کانادا و همراه با برنامه‌هایی برای عدالت اجتماعی. این قطعنامه با اختلافی اندک تصویب شد و خشم نمایندگان آلبرتا در کنگره را به همراه داشت. به ویژه به خاطر این که ریچل ناتلی در سخنرانی‌اش به‌طور غیرمستقیم با آن مخالفت کرد و از خواستهٔ خود برای انتقال نفت آلبرتا به آب‌های آزاد سخن گفت.
بازنگری در رهبری
پیش از کنگره و حتی در روزهای منتهی به رأی‌گیری در مورد آیندهٔ تام مولکر، کمتر کسی فکر می‌کرد که رأی آری به بازنگری در رهبری حزب بیش از ۴۰ درصد باشد. حامیان تام مولکر با قدرت و به‌صورت بسیار علنی از او دفاع می‌کردند، اما مخالفان کمتر حضور خود را علنی می‌کردند. حداقل دو نفر از نمایندگان در صحبت با نگارنده، علناً گفتند که تمایلی به صحبت در مورد نظر خود ندارند. هرچند گفتند که با ادامه رهبری مولکر مخالف‌اند.
نکتهٔ دیگر این بود که در تمام طول کنگره این صحبت مطرح شد که تام مولکر با اعضای حزب جلسهٔ پرسش و پاسخ خواهد داشت که این اتفاق محقق نشد. همچنین مولکر در بیشتر مدت کنگره در خارج از سالن حضور داشت و مدام در محاصرهٔ دوربین‌های تلویزیونی بود. در سخنرانی پرشور او در مورد رهبری پیش از رأی‌گیری ، او از ارزش‌های مشترک نیودمکرات‌ها گفت و بارها مورد تشویق قرار گرفت. اما آنچه بسیاری از اعضا از آن ابراز ناامیدی می‌کردند، عدم ارائهٔ برنامه برای پیروزی بود و این که مولکر نگفت که چرا او باید در رهبری باقی بماند.
در پایان، ۵۲ درصد اعضای حاضر رأی به بازنگری در رهبری دادند. اما طی یک قطعنامهٔ اضطراری، مهلت برگزاری انتخابات برای رهبر جدید از یک سال به دو سال تمدید شد.
لازم به ذکر است که اعضای حزب از استان منیتوبا به دلیل برگزاری انتخابات استانی منیتوبا در ادمونتون حضور نداشتند.
در کنار برنامه‌های اصلی این کنگره، نمی‌توان از اهمیت کارگاه‌های و برنامه‌های جنبی غافل شد. مثلاً پنل بررسی ارتباط با اقلیت‌های قومی و مهاجران، سازماندهی کوچک، اما پرثمر موافقان در بازنگری در رهبری حزب، و پنل‌های مربوط به اصلاح نظام انتخاباتی و بررسی روابط کانادا با اقوام اولیهٔ بومی.
